Yönetmelik’in yürürlük tarihinden önce Tüketici Hakem Heyetlerine yapılmış ancak henüz sonuçlanmamış olan başvuruların da Yönetmelik hükümlerine tabi olacağı düzenlenmiştir.

Tüketici hakem heyetleri, ilgili yerdeki başvuru sayısı ve nüfus yoğunluğu gibi hususlar dikkate alınarak gerekli görülen yerlerde Ticaret Bakanlığı tarafından kurulmaktadır. Yönetmelik’e göre, 30.000 (otuz bin) Türk Lirası’nın altında kalan uyuşmazlıklarda tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılması zorunludur. Söz konusu parasal değer başvuru tarihindeki uyuşmazlık değerine göre belirlenmektedir. Yönetmelik ile birlikte, söz konusu parasal limiti aşan uyuşmazlıklarda, başvurucu tarafından parasal limiti aşan tutardan feragat edilmesi durumunda, bu uyuşmazlıklar bakımından da tüketici hakem heyetine başvurulması mümkün kılınmıştır. Ancak bu şekilde bir feragat halinde, sınırın üzerindeki uyuşmazlık kısmı için tüketici hakem heyetine tekrar başvuru yapılması mümkün olmamaktadır. Başvuruya ilişkin parasal limit her takvim yılı başından itibaren geçerli olmak üzere her yıl, 4/1/1961 tarihli ve 213sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında arttırılarak dikkate alınacaktır.

Tüketici hakem heyetlerine yapılacak başvurularda yetkili tüketici hakem heyeti, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yahut tüketici işleminin yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyeti olacaktır. Başvuru yapılacak yerde tüketici hakem heyeti bulunmaması halinde başvurular o yerdeki ilçe kaymakamlığına yapılacak olup, ilçe kaymakamlığı tarafından başvuru yetkili tüketici hakem heyetine gönderilecektir.

Başvurucular, tüketici hakem heyetlerine şahsen başvurabileceği gibi avukatlar aracılığıylada başvuru yapabilmesi mümkündür. Tüketiciler başvurularını bizzat, posta yoluyla veya e-Devlet üzerinden “Tüketici Bilgi Sistemi” ile aracılığıyla yapılabilecektir.

Başvuru dilekçesinde;

•  başvurucunun ad,soyad veya unvanının,
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. kimlik numarası, diğer ülke vatandaşları için pasaport numarası ya da yabancı kimlik numarasının, başvuru sahibinin tüketici olmaması halinde vergi kimlik numarasının,
• adres ve varsa diğer iletişim bilgilerinin,
• varsa başvurucunun vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ile adresinin,
• uyuşmazlık konusunun, talebinin, ve
• Türk Lirası cinsinden uyuşmazlık değeri ile şikayet edilene ilişkin bilgilerin 

belirtmesi zorunludur.

Yönetmelik kapsamında belirlenen ve başvuruda bulunması şart olan bu bilgilerde eksiklik veya tutarsızlık bulunması durumunda tüketici hakem heyeti tarafından başvurucuya yazılı olarak 7 (yedi) gün süre verilebilecek, böylece başvurucudan ek bilgi veya belgeler talep edilebilecektir. Bu tür bir düzeltmenin yapılabilmesinin, Yönetmelik’teki ilgili hükmün yürürlüğe gireceği 1.1.2023 tarihinden itibaren mümkün olacağını belirtmek gerekmektedir.

Derdestlik bakımından da Yönetmelik ile getirilen düzenleme gereğince, başvuru konusu uyuşmazlıkla ilgili olarak tüketici hakem heyetince verilen kararın kesinleşmesin müteakiben; farklı bir tüketici hakem heyetine bu başvurunun konusu, sebebi ve tarafları ile aynı olan yeni bir başvuru yapılması mümkün olmayacaktır. Derdestlik, kesinleşen karar veya kesin hükmün varlığı durumunda, tüketici hakem heyeti başvurunun reddine karar verecektir.

İlgili başvuru, tüketici hakem heyeti tarafından dosya üzerinden incelenmektedir ancak gerek olması halinde heyet tarafından uyuşmazlık taraflarının ve bilirkişinin dilenmesi de mümkündür.

• Kararın Niteliği 

Tüketici hakem heyetleri, uyuşmazlık ile ilgili olarak başvurucunun talepleriyle bağlı olmaktadır. Hakem heyetleri tarafından talep dışı bir karar verilmesi mümkün değildir ancak istisnai olarak Yönetmelik’te, başvuru tarihinde uyuşmazlık miktarının tam ve kesin olarak belirlenmesinin mümkün olmadığı durumlarda Tüketici Hakem Heyetleri tarafından başvurucunun taleplerinden farklı olarak, uyuşmazlığın parasal değerinin daha fazlasına veya azına karar verilmesi mümkün kılınmıştır.

Aynı tüketici işleminden kaynaklanan birden fazla uyuşmazlık için ayrı ayrı başvuru yapılması halinde, başvuruların toplam parasal değerinin 30.000 (otuz bin) Türk Lirası’nın altında kalması halinde, başvurular tüketici hakem heyeti tarafından tek bir başvuru altında birleştirilerek, bu şekilde bir değerlendirme yapılabilecektir.

Tüketici hakem heyeti kararları, taraflar açısından bağlayıcı olup, sadece değerlendirilen uyuşmazlık için hüküm ifade edecektir. Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, Yönetmelik gereğince başvurunun tarihi ve sırası dikkate alınmak üzere en geç 6 (altı) ay içinde görüşüp karara bağlanacaktır. Söz konusu karar verme süresi, yapılan başvurunun niteliği dikkate alınarak en fazla 3 (üç) ay daha uzatılabilecek; tarafların ivedi inceleme talebinin mevcut olması ve bu talebin tüketici hakem heyeti tarafından uygun görülmesi halinde başvuru, tüketici hakem heyeti tarafından öncelikle gündeme alınarak sonuçlandırılabilecektir.

• Kararın Yerine Getirilmesi Düzeltilmesi

Tüketici hakem heyeti kararında, uyuşmazlık tarafların kimlik bilgileri yahut ticaret unvanlarına dair yazım yanlışları, ifade ve hesap hataları ve buna benzer başkaca açık hatalar bulunmaktaysa, kararın kararı veren tüketici hakem heyeti tarafından re’sen veya başvuru taraflarından birinin yazılı talebi ile Yönetmelik m.25’teki usul ve esaslara uygun olarak düzeltilmesi mümkündür. Düzeltme kararları tüketici hakem heyeti tarafından 15 (on beş) işgünü içinde taraflara elektronik tebligat yoluyla tebliğ edilecek olup,elektronik tebligatın mümkün olmaması halinde söz konusu karar, 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na uygun olarak taraflara tebliğ edilecektir.

• Karara İtiraz 

Taraflar, tüketici hakem heyetinin nihai kararlarına karşı, 15 (on beş) güniçinde tüketici hakem heyetinin veya tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine itiraz edebilecektir. İlgili süre, kararın başvuru sahibine tebliğ tarihinden itibaren başlamaktadır. Söz konusu itirazın, tüketici hakem heyeti kararının icrasını durdurması mümkün değilse de talep edilmesi şartıyla tüketici mahkemesi hâkiminin, kararın icrasını tedbir yoluyla durdurması mümkündür.

İtiraz olunan kararın, esas yönünden kanuna uygun olması, fakat kanunun somut olaya uygulanması esnasında bir hatanın meydana gelmiş olması halinde, ilgili hatanın yeniden yargılamayı gerektirmemesi şartıyla, yahut başvuru taraflarının kimlik bilgileri, ticaret unvanlarına ait yazım hataları, ifade ve hesap yanlışlıkları ile bunlara benzer başka açık hataların mevcudiyetinde, tüketici mahkemesi evrak üzerinden inceleme yapmak suretiyle, kararı değiştirerek veya düzelterek onama kararı verebilecektir. Kararın usule ve kanuna uygun bulunması, ancak kararda belirtilmiş olan gerekçenin doğru bulunmaması durumunda, hakim gerekçeyi değiştirerek veya düzelterek kararı onayacaktır.

Tüketici mahkemesine yapılacak itiraz sonucu verilen karar mahkeme tarafından ilgili tüketici hakem heyetine gönderilecektir. Tüketicinin lehine verilen tüketici hakem heyeti kararlarına karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali halinde tüketici aleyhine vekâlet ücretine hükmedilecektir.

• Kararın Tamamlanması 

Yönetmelik ile birlikte uygulamada daha önce yer almayan kararın tamamlanması müessesi de uygulamaya konulmuş olup, söz konusu uygulamanın yürürlük tarihi 1.1.2023 tarihi olarak belirlenmiştir. Kararın tamamlanmasına ilişkin işlemlerde uygulanacak usul ve esaslara, Yönetmelik’in 26. maddesinde yer verilmiş olup, bu hükme göre başvurucu veya uyuşmazlığın karşı tarafı, nihaî kararın tebliğinden itibaren 15 (on beş) gün içinde, ilk başvuruda yer alan fakat kararda yer verilmeyen hususlar için kararın tamamlanmasını talep edebilecektir. 

Yönetmelik’e buradan ulaşabilirsiniz.